Ponad 164 mln euro na rzecz środowiska i klimatu

Poprawa jakości powietrza i efektywne wykorzystanie energii w szkołach i przedsiębiorstwach, zwiększenie produkcji energii ze źródeł odnawialnych czy przeciwdziałanie zmianom klimatu – wsparcie na te i szereg innych inicjatyw daje uruchamiany dzisiaj program „Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu”. Umowy w sprawie realizacji nowego programu, finansowanego ze środków EOG, podpisali Minister Funduszy i Polityki Regionalnej, Małgorzata Jarosińska-Jedynak, Ambasador Królestwa Norwegii w Polsce, Olav Myklebust oraz Minister Klimatu, Michał Kurtyka.

W wydarzeniu wzięli też udział wiceminister Funduszy i Polityki Regionalnej, Grzegorz Puda oraz wiceprezes Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Artur Szymon Michalski.

Nowy program, nowe możliwości

Budżet całkowity Programu „Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu” to 164,7 mln euro, z których 140 mln euro stanowią środki Mechanizmu Finansowego EOG, a 24,7 mln euro wkład krajowy.

O wsparcie w ramach Programu będą mogły się ubiegać, w zależności od naboru, m.in. jednostki samorządu terytorialnego i ich związki, organizacje pozarządowe, uczelnie wyższe, przedsiębiorcy (m.in. przedsiębiorstwa przemysłowe, spółki komunalne, w tym producenci energii i ciepła, czy właściciele małych elektrowni wodnych).

Wdrażanie Programu powierzono Ministerstwu Klimatu, które będzie współpracować z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz partnerami z państw-darczyńców: Norweską Agencją Środowiska (NEA), Norweską Dyrekcją ds. Zasobów Wodnych i Energii (NVE), Krajową Agencją ds. Energii Islandii (OS). Ósmy już uruchomiony program III edycji Funduszy norweskich i EOG w Polsce (z dziewięciu programów zarządzanych przez stronę polską) jest kontynuacją programów środowiskowych wdrażanych przy wsparciu dwóch poprzednich edycji Funduszy norweskich i EOG.

Ministerstwo Klimatu planuje trzy grupy naborów wniosków o dofinansowanie. W pierwszej z nich będzie można ubiegać się o wsparcie na ochronę gatunków i siedlisk, zabezpieczenie przed inwazyjnymi gatunkami obcymi i zapobieganie ich rozprzestrzenianiu się, poprawę efektywności energetycznej budynków szkolnych, rozwój wysokosprawnej kogeneracji przemysłowej i realizację inwestycji w zakresie zielono-niebieskiej infrastruktury w miastach.

Druga grupa naborów skoncentrowana będzie na działaniach podnoszących świadomość wśród uczniów w zakresie łagodzenia zmian klimatu i dostosowywania się do nich. W ramach tej tury będzie można ubiegać się również o dofinansowanie działań związanych z budową lub modernizacją miejskich systemów grzewczych, eliminacją indywidualnych źródeł ciepła czy budową instalacji do produkcji paliwa z drewna i biomasy rolnej.

W trzeciej grupie naborów o dofinansowanie będą mogli starać się wnioskodawcy działający w obszarze budowy źródeł ciepła z wykorzystaniem energii geotermalnej, zwiększenia wydajności wytwarzania energii w istniejących małych elektrowniach wodnych oraz wzmocnionego wdrożenia gospodarki o obiegu zamkniętym.

Skala dofinansowania różni się w zależności od obszaru wsparcia. O największe pieniądze, od 1 do 7 milionów euro, będą mogli się ubiegać beneficjenci realizujący projekty związane z rozwojem wysokosprawnej kogeneracji przemysłowej oraz budowy lub modernizacji miejskich systemów grzewczych i usuwania indywidualnych źródeł ciepła. Poziom dofinansowania w Programie wyniesie od 45 procent do 100 procent i będzie uzależniony od charakteru danego obszaru, a także od maksymalnych limitów związanych z obowiązującymi przepisami dotyczącymi pomocy publicznej.

Wzmacnianie współpracy bilateralnej z państwami-darczyńcami w obszarze środowiska

Ważnym aspektem wdrażania Funduszy norweskich i EOG pozostaje w ich III edycji wzmacnianie relacji dwustronnych z państwami-darczyńcami. Na realizację Programu „Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu” przeznaczonych zostanie dodatkowo 900 000 euro pochodzących z budżetu Funduszu Współpracy Dwustronnej. Środki te będzie można wykorzystać na działania realizowane wspólnie przez instytucje polskie i instytucje z państw-darczyńców. Już od 10 stycznia Operator Programu przyjmuje wnioski na projekty w zakresie współpracy dwustronnej – mogą je składać polskie podmioty we współpracy z podmiotami z państw-darczyńców.

Czym są Fundusze norweskie i EOG?

Pełna i oficjalna nazwa tak zwanych Funduszy norweskich i EOG to Mechanizm Finansowy EOG i Norweski Mechanizm Finansowy. Głównym celem Funduszy norweskich i Funduszy EOG jest zmniejszanie różnic ekonomicznych i społecznych w obrębie EOG oraz wzmacnianie stosunków dwustronnych pomiędzy państwami-darczyńcami a państwem-beneficjentem. W zamian za udzielaną pomoc finansową państwa-darczyńcy korzystają z dostępu do rynku wewnętrznego UE, mimo że nie są jej członkami. Polska już po raz trzeci korzysta z tych pieniędzy. W ostatniej, drugiej edycji Funduszy – 2009-2014 – pula środków dla Polski wynosiła 578,1 miliona euro. Umożliwiła ona dofinansowanie ponad 1300 projektów. W III edycji Funduszy Polska, z alokacją brutto 809,3 milionów euro (z łącznej puli ponad 2,8 miliarda euro), podobnie jak w poprzednich edycjach, pozostanie największym beneficjentem tych pieniędzy w UE.

Za koordynację wdrażania Funduszy norweskich i EOG w Polsce odpowiada Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. Współpracuje przy tym z Biurem Mechanizmów Finansowych w Brukseli. Poszczególne programy III edycji Funduszy są wdrażane przez polskie instytucje publiczne. Wyjątek stanowią, podobnie jak w poprzednich edycjach, obszary „Społeczeństwo obywatelskie” oraz „Dialog społeczny – godna praca”, które zarządzane są przez darczyńców (odpowiednio przez Biuro Mechanizmów Finansowych w Brukseli oraz Innovation Norway). Programy w ramach Funduszy norweskich i EOG będą wdrażane do 2024 r. Wyjątek stanowi Fundusz Współpracy Dwustronnej, który będzie wdrażany do 30 kwietnia 2025 r.

Więcej informacji na stronie Krajowego Punktu Kontaktowego www.eog.gov.pl.